Clava Cairns

Clava Cairns czyli Kopce Clava znajdują się w Szkocji, 6 mil na wschód od Inverness. Czasami nawigacja może was zaprowadzić na Culloden Battlefield, słynne miejsce bitwy między Szkotami a Brytyjczykami (to taki ich Grunwald), dla fanów historii też gratka. Jest tam centrum turystyczne. Clava Cairns znajduja się 5 minut jazdy dalej i tam tłumów z Culloden już nie będzie. Jest parking.

Mapa google

Poniżej tłumaczenie ze Szkockich stron turystycznych:

“Clava Cairns to wyjątkowy kompleks grobowy z epoki brązu, jedno z najważniejszych archeologicznie prehistorycznych miejsc w Szkocji. Clava to grupa prehistorycznych kopców pogrzebowych datowanych na około 2000 r. p.n.e., składająca się z pierścieniowych kopców, krawężników, grobów przejściowych i stojących kamieni. W pobliżu znajduje się zrujnowana kaplica z dużo późniejszej daty. Styl krawężników jest powszechny w rejonie Moray Firth i od tego miejsca nazywa się je „kopcami Clava”. Clava została zbudowana w dwóch etapach. Pierwszy etap rozpoczął się około 2000 roku p.n.e., kiedy wybudowano rząd kurhanów – formę cmentarza liniowego. Trzy z tych wczesnych kopców wciąż można zobaczyć, choć prawdopodobnie były jeszcze dwa. Około roku 1000 pne cmentarz został ponownie wykorzystany, wkładając kilka nowych pochówków do istniejących kopców i wybudowano trzy nowe pomniki, w tym kopiec krawężnikowy. Kolejny, mniejszy cmentarz znajduje się w Milton of Clava, tuż na zachód. W żadnym z kopców Clava nie znaleziono żadnego śladu pochówku, choć można przypuszczać, że na podstawie podobnych pomników pośrodku każdego kopca znajdowało się co najmniej jedno ciało. Wydaje się, że każdy grobowiec był używany tylko przez krótki czas, a po jego „zlikwidowaniu” wokół niego wzniesiono pierścień z kamieni stojących.”

Hmmm….jeżeli nie znaleziono żadnych śladów pochówków to na jakiej podstawie stwierdzono, że jest to kompleks grobowy?

I dalej:

“Wydaje się prawdopodobne, że istniała tu osada jeszcze przed wybudowaniem cmentarza, a część kamieni osadniczych została wkomponowana w grobowce. Badania archeologiczne w latach dziewięćdziesiątych wykazały możliwość wyrównania pomników Clava z pozycją zachodu i wschodu słońca. Miejsce to jest nieco trudniejsze do zinterpretowania, niż mogłoby to wynikać z dobrego intencji wiktoriańskiego właściciela ziemskiego. Kiedy miejsce to zostało po raz pierwszy zbadane w latach 70. XIX wieku, grobowce zostały zinterpretowane jako świątynie druidów, zgodnie z romantycznym poglądem wiktoriańskim na przeszłość. Właściciel ziemski uważał, że świątynia druida powinna znajdować się w zagajniku drzew, więc posadził drzewa wokół trzech największych pomników. Robotnicy właściciela ziemskiego przenieśli również parę stojących kamieni, aby zrobić miejsce dla drogi, która teraz biegnie obok tego miejsca. Zrabowali kamienie z kopców, aby zbudować kamienną ścianę, która oddziela kopce od drogi. Być może to właśnie dzięki tym „ulepszeniom” Clava Cairns stało się jednym z pierwszych starożytnych miejsc w Wielkiej Brytanii chronionych prawem.”

Drzewa sa rzeczywiście ogromne, najczęściej porozwidlane po trzy,cztery. Takie drzewa często rosną w miejscach mocy.

I dalej…

“Być może najbardziej imponujący z dużych kopców, to pierwszy kopiec.Tutaj możesz przejść korytarzem do centrum kopca, do dużej, okrągłej komory grobowej. Ten korytarz został zbudowany tak, aby idealnie współgrał ze słońcem w najkrótszy dzień w roku. Światło słoneczne wpada bezpośrednio wzdłuż przejścia i oświetla centralną komorę. W komorze widać ślady dachu wspornikowego, z najwyższymi kamieniami zachodzącymi na te poniżej.”

“Drugi kopiec, jest zupełnie inny niż pierwszy. Jest to kopiec pierścieniowy, który ma centralną komorę, ale nie ma do niej żadnej widocznej drogi. Nie ma takiego przejścia jak północno-wschodni kopiec. Jedną z teorii wysuniętych przez archeologów jest to, że kopiec pierścienia był miejscem ceremonii, jak świątynia. Wykopaliska wykazały ślady spalenia w komorze centralnej, być może związane z obrzędami rytualnymi. Pierścieniowy kopiec otoczony jest krawężnikiem z dużych stojących kamieni. Najwyższy z nich znajduje się po południowo-zachodniej stronie, gdzie będą stawić czoła zachodowi słońca w środku zimy. Istnieje odległy krąg kolejnych stojących kamieni, również z ich najwyższymi kamieniami na południowym zachodzie. Wraz z ustawieniem w pozostałych dwóch dużych kopcach, wydaje się to mocnym dowodem na to, że budowniczowie kopców mieli silny związek z obrzędami w środku zimy. Trzy brukowane ścieżki łączą krawężnik z otaczającym go kamiennym kręgiem.”

“Kolejny duży kopiec, podobny do kopca północno-wschodniego. Tutaj budowniczowie użyli różowych i czerwonych kamieni, aby stawić czoła wschodowi w środku zimy, oraz szarych lub białych kamieni, aby odwrócić się od zimowego słońca. Podobnie jak w północno-wschodnim kopcu, istnieje przejście ustawione w kierunku zimowego wschodu słońca, prowadzące do okrągłej komory centralnej. Wewnątrz komory znajduje się duży kamień ozdobiony wgłębieniami.. Fragmenty krzemienia znalezione przez archeologów sugerują, że w Clava istniała osada przed wzniesieniem kopców. W komorze znaleziono parę naczyń ceramicznych, z których każde zawierało spaloną kość. Kości te pochodzą prawdopodobnie z 1000 roku p.n.e., kiedy kopie zostały ponownie użyte 1000 lat po ich zbudowaniu.Najmniejszy z pomników i prawie na pewno ostatni, który został zbudowany, został prawdopodobnie wzniesiony około 1000 rpne, mniej więcej 1000 lat po 3 dużych kopcach. Składa się z kręgu małych głazów wokół niskiego kopca. Kopiec prawdopodobnie przykrywał grób, choć podczas wykopywania kopca w latach pięćdziesiątych nie znaleziono żadnego ciała. Około 600 r. obok tego kopca dokonano piktyjskiego pochówku kremacyjnego. Głazy ułożone są w kolejności wysokości, od największych na południowym zachodzie do najmniejszych na południowym wschodzie. Kamienie wydają się na przemian mieć kolor biały i czerwony/różowy. Od strony wschodniej znajduje się również duży, płaski kamień, który zdaje się pełnić rolę progu. Też jest ozdobiony wgłębieniami”

“Większość ludzi nie ma pojęcia o małym kopcu, który stoi 5 minut spacerem na południe od innych kopców. Po prostu idź prosto drogą od końca strony Clava i po 5 minutach dojdziesz do oznakowanej bramy po lewej stronie drogi. Brama daje dostęp do krótkiej ścieżki prowadzącej na pole, gdzie zobaczysz ruiny małego kopca. Za kopcem znajdują się ruiny średniowiecznej kaplicy. Wiele kamieni z kopca zostało ponownie wykorzystanych do innych celów i jest najmniej imponującym z kopców Clava. To, co można dziś zobaczyć, to samotny kamień stojący nad kopcem pokrytym darnią. Po jednej stronie kopca znajduje się duża płyta ozdobiona śladami wgłębień.. Pod pozostałościami średniowiecznej kaplicy może znajdować się drugi kopiec. Niewiele wiemy o historii kaplicy, z wyjątkiem tego, że wydaje się być poświęcona św. Brygidzie. Miejscowa tradycja mówi, że na cmentarzu chowano nieochrzczone dzieci. Interpretacja rozsypanych kamiennych szczątków, które są w kiepskim stanie i pokryte darnią, wymaga pewnej wyobraźni. Na polu gospodarstwa znajduje się trzeci kopiec (niedostępny dla zwiedzających). Wszystkie trzy kopce pokrywają się z zachodem słońca w środku zimy, ponownie podkreślając wagę tej pory roku dla budowniczych kopców. Trzy kopie w Milton of Clava mogły być pomyślane jako całkowicie odrębny cmentarz od głównej grupy Clava Cairns.”

Tyle mówia szkockie zródła na temat Clava Cairns. Bardzo ciekawe miejsce i polecam każdemu wybierajacemu się w okolice Inverness/Loch Ness.

Poniżej jeszcze pokaz slajdów ze wszystkich zdjęć.

Wszystkie zdjęcia: Autor artykułu, muzyka: Woodland-Gates of Twilight

Źródła pisane:

https://www.britainexpress.com/gsearch.htm?q=clava%20cairns